Uzito mkubwa si sahihi kwa afya na urembo wako

KILA siku tunazungumzia masuala ya kuweka ngozi safi na sura bomba lakini mara zote huwa tunasahau kuzungumzia uzito ambao ama hakika ni kitu kibaya kuliko kitu chochote kile. Uzito ni sawa na uvutaji wa sigara ambao huleta matatizo makubwa kwa watu ambao wamo katika kilinge hicho. wataalamu wa afya na urembo wanasema wazi kuwa kuwa mnene kunapunguza siku namna ya kujiweka sawa katika masuala mbalimbali ya kijamii lakini pia unakuwa na muda mfupi sana wa kuishi duniani. Wataalamu wanasema kwamba kuwa mzito kunapunguza maisha yako kwa miaka mitatu na haya yamesemwa na mtafiti Gary Whitlock kutoka Clinical Trial Service Unit ya chuo kikuu cha Oxford kilichopo nchini Uingereza. Uzito huu ni ule unaokuwa mara tatu ya uzito ambao unatakiwa mtu awe nao kutokana na urefu wake,umri na pia afya yake. Ndio kusema kama mtu anakuwa na uzito mathalani paundi 150, mtu huyu anapunguza umir wake wa kuishi hapa duniani kwa miaka 10. Kwa maelezo mengine uzito wa aina hii ni sawa na uvutaji wa sigareti ambapo pamoja na kuchakaza ngozi pia hupunguza maisha ya mtu kwa miaka kumi. Ndio kusema katika urembo pamoja na kupiga vita sigareti uzito wa kuchusha nao lazima upigwe vita. Kwa waafrika kuwa mnene ni bomba, pamoja na ukweli wa kiutamadunikwamba kuwa mnene ni kutamu kwani unakuwa na nyama za kushikwa lakini ni vyema watu wakatambua kwamba uzito wa kuchusha yaani mara tatu ya ule unaostahili kuwa nao ni hatari kubwa kwa maisha yako. Onyo hili la wataalamu limefanywa baada ya uchunguzi kwa watu 894,576 waume kwa wake katika tafiti 57 zilizofanywa. ingawa tafiti hizi zilifanywa kwa watu wa Kaskazini mwa Marekani na Ulaya kwa watu wenye ujazo wa 25 (BMI) hata hapa nchini watu wanastahili kuangalia suala la uzito wao. Kwa taarifa yako uzito wa kuchusha huleta tatizo la figo, ini na aina kadha za kansa na pia hyuleta matatizo ya magonjwa ya moyo na kiharusi. Unene huleta mchosho mkubwa kwa moyo na pia kuleta mizania dhaifu ya rehemu na kusababisha shida katika mwenendo wa damu. Wanaume wenye kiuno kikubwa huongeza hatihati ya kifo wakatiw nawake wenye mzunguko mkubwa huongeza hati hati ya kifo kwa asiulimia 78.

Bamia: Ina umuhimu katika macho na ngozi yako.

Bamia inafahamika kwa wengi  katika jamii kwa ladha yake nzuri inapotumika kama mboga katika baadhi ya milo.

Wapo wanaoitumia kama kiungo cha mboga na wengine huifanya mboga kamili.
Bamia ina majina lukuki, wengine huiita okra, kwa jina lisilo rasmi la Kiingereza huitwa, ‘lady finger’ au gumbo.

Bamia ni miongoni mwa mboga za majani ambazo kwa kisayansi huitwa, ‘Abelmoschus Esculentus’
Kwa kawaida hulimwa zaidi kwenye maeneo yenye joto, ukanda wa kitropiki ikiwamo mikoa mikavu kama Dodoma, Singida katika Tanzania.
Kwa kawaida huwa na rangi ya kijani iliyokolea na hukua hadi kuwa na urefu wa sentimeta tano hadi 15.

 Zijue faida za bamia kiafya:
Bamia ina wingi wa vitamini A ambayo husaidia kutengeneza kinga ya sumu. Kwa kifupi,  sumu inapoingia mwilini bamia huzuia kusambaa kwake.

Vitamini A itokanayo na bamia husaidia kuupa mwili wako kinga ya kupigana na maradhi.  Kwa wenye matatizo ya kuona, kula bamia mara kwa mara kutaimairisha mwanga katika macho yako.

Wingi wa vitamini A huzuia maradhi  yatokanayo na virusi kama mafua.

Uteute uliomo katika bamia husaidia kuunda tishu za mwili na ngozi. Watu wenye ngozi laini na zinazoteleza wana kiwango kikubwa cha ute ambacho husaidia kujenga ngozi.
Ulaji wa mboga za majani kama bamia, husaidia katika kulinda mapafu na saratani za mdomo.  Bamia zina wingi wa vitamini K ambayo husaidia kuimarisha mifupa na kuganda kwa damu.

Ugonjwa wa Moyo

Magonjwa ya moyo yamezidi siku hizi. Mishipa ndani ya moyo huweza kufungana(kuziba) kwa mafuta na kuleta mshituko wa moyo au kupooza.

Jinsi ya kuzuia ugonjwa wa Moyo:

• Fanya mazoezi kila siku
• Zingatia uzito wa wastani
• Usivute sigara
• Pima presha ya damu yako
• Kula vizuri:

• Matunda, maboga na nafaka.
• Usile vyakula vyenye mafuta mengi. Hivi ni kama vyakula vimekaangwa ama vichopochopo vilivyo na mafuta ya nazi.
• Usile chakula kilicho na cholestoral nyingi. Cholestoral ni mafuta ya nyama na inakuwa kwa vyakula kama nyama, mayai, siagi na mziwa ya krimu.

Ishara za ugonjwa wa Moyo
Jambo la huzuni ni kwamba, hutapata dalili zozote za ugonjwa wa Moyo mpaka wakati mishipa ya damu kwa moyo imezibika. Kwa hivyo, kuwa na ratiba ya kumuona daktari mara moja kwa mwaka ili akague moyo wako. Unapohisi uchungu kifuani hasa baada ya zoezi ngumu, haraka muone daktari.

Dharura! Labda unashambulizi la ugonjwa wa Moyo ukiwa na:

• Uchungu kifuani
• Maumivu ya kifua yanayo tambaa mikononi, mabegani, mgongoni na kadhalika
• Shida kupumua
• Kisunzi, kutapika na maumivu yanayosambaa tumboni.

WASILIANA NASI KWA 0713354389 / 0752133700 KWA USHAURI ZAIDI.

FAIDA ZA MAHARAGE YA SOYA

Maharage ya soya ni miongoni mwa vyakula maarufu nchini Tanzania, wengine wanavipenda na wengine hawavipendi, hiyo inatokana na mtu kujua au kutokujua umuhimu wa zao hili muhimu kiafya.

Nchini China, zao hili limekuwa sehemu ya mlo kamili wa wananchi wake kwa karne nyingi. Kama inavyojulikana, Soya ina faida nyingi za kiafya kutokana na kuwa na kiasi kingi cha protini na madini. Soya huweza kutumika ikiwa katika aina mbalimbali ya vyakula.

Soya ni zao lenye uwezo mkubwa sana wa kupambana na maradhi hatari mwilini, na inalifanya zao hili kuwa muhimu kutokana na kuwa na kiwango kikubwa cha mchanganyiko wa virutubisho vingi vya madini, vitamini, ‘flavoids’, ‘isoflavones’, ‘polyphenols’, ‘terpenes’, ‘saponins’, ‘phytosterols’ na ‘phytate’.
Faida zingine za Soya
Husaidia kuzuia mtu asipatwe na saratani zitokanazo na homoni za mwili, kama vile saratani ya matiti na tumbo. Vile vile Soya ina uwezo wa kuzuia ugonjwa wa mifupa na matatizo ya wanawake baada ya kufikia ukomo wa hedhi (menopause).

Vyakula na vinywaji vyote vitokanavyo na soya vimethibitika kuwa na kiwango kidogo sana cha mafuta mabaya na kolestrol, hivyo kuwa chakula ama kinywaji chenye faida tupu kwa mtumiaji.

Kwa kawaida Soya hutumika kama zao la kuzalisha mafuta ya kupikia ambayo huwa ni mazuri sana kiafya. Soya imejipatia umaarufu kiasi hicho, baada ya kugundulika kuwa na madini, vitamini na virutubisho vingine vinavyopatikana kwenye samaki, nyama, mayai na maziwa. Kwa maana nyingine, mtu anayekula Soya ni sawa na yule aliyekula vyakula hivyo.

Virutubisho vya Soya aina ya protini na ‘isoflavones’ hushusha kiwango cha Kolestrol mbaya (LDL) mwilini, halikadhalika hupunguza ugandaji wa damu hivyo kupunguza kwa kiasi kikubwa hatari ya mtu kupatwa na mshituko wa moyo au kiharusi. Vile vile Soya huboresha msukumo na mishipa ya damu mwilini.

Kumbuka kuwa, protini mwilini huongeza uwezo wa mwili kuhifadhi na kunyonya madini ya ‘calcium’ kwenye mifupa. Ni mlo safi kwa wagonjwa wa kisukari na wenye matatizo ya figo. Kamba lishe (fibre) iliyomo, hurekebisha kiwango cha sukari na uchujaji sumu wa figo.

Soya ni nzuri kwa watu wenye matatizo ya kuwa na macho mekundu, ukosefu wa choo na kusikia kiu kila wakati. Aidha tahadhari inatolewa kwa watu wenye matatizo ya kuharisha, tumbo kuuma, minyoo na kusikia kiuungulia, wasitumie Soya kwa wakati huo.

Kwa ujumla, Soya, iwe maharage au vinywaji vyake, ni muhimu kutumiwa mara kwa mara kwani ina faida nyingi katika kupambana na maradhi na kuimarisha afya zetu.

FAIDA ZA KUFANYA MAPENZI KIAFYA.

Kujamiana (ama tendo la ndoa) ni moja ya mambo muhimu sana katika maisha ya mwanadamu. Ni ukweli usiofichika kwamba wengi wetu tungependa kuwa na mwenza ambaye mnaridhishana katika tendo la ndoa. Si hivyo tu, bali tendo hili huleta maelewano katika uhusiano wowote ule. Lakini, kuna faida zozote za kiafya za kufanya tendo hili? Ndiyo! Zipo faida kadhaa zinazotokana na kujamiana. Katika makala hii, nitakueleza faida za kujamiana kiafya kama ambavyo imewahi kuonekana katika tafiti kadhaa zilizofanyika sehemu mbalimbali duniani.

1. Hulinda mwili dhidi ya magonjwa ya moyo: Wanawake ambao hufika kilele (orgasm) angalau mara mbili kwa wiki kila wanapojamiana, wana uwezekano mdogo sana (30% tu) wa kupata maradhi ya moyo tofauti na wale wasiofikia kilele. Hii ni kwa vile homoni ya endorphin inayotolewa wakati wa kujamiana hupunguza msongo wa mawazo na hivyo kumuepusha mtu na magonjwa wa moyo. Aidha kujamiana angalau mara tatu kwa wiki, husaidia kupunguza uwezekano wa kupata shambulio la moyo (heart attack) na kiharusi. Uwezekano wa kupata mshtuko wa moyo wakati wa kufanya mapenzi ni mdogo sana, ni asilimia 1 tu ya vifo vyote vinavyotokana na mshtuko wa moyo ndivyo uhusishwa na kujamiana. Aidha, sababu nyingine inayoongeza uwezekano wa kupata mshtuko wa moyo ni kuwa na uhusiano nje ya ndoa ambapo huchangia karibu asilimia 75 ya vifo vinavyotokana na kujamiana, na karibu asilimia 90 ya vifo hivi hutokea kwa wanaume wazee. Uwezekano wa kupata shambulio la moyo wakati wa kujamiana huongezeka ikiwa mtu ana miaka zaidi ya 50, uzito uliopitiliza na matatizo ya afya. Hii ni sawa na kusema unaanza kufanya mazoezi mazito kwa ghafla wakati mwili na umri haviruhusu.

2. Huongeza ukakamavu wa mifupa: Wanawake waliokoma kupata hedhi (menopausal women) ambao pia hujamiana angalau mara mbili kwa wiki wana kiwango kikubwa cha homoni ya  oestrogen mara mbili zaidi ya wale ambao hawajamiani. Homoni hii husaidia kulinda mifupa na kwa wanawake waliokoma kupata hedhi wakosapo homoni hii hupata ugonjwa wa mifupa ujulikanao kama osteoporosis. 

 

3.Hupunguza msongo wa mawazo: Kujamiana hupunguza msongo wa mawazo na shinikizo la damu na humfanya mtu kupata usingizi mnono. Kufikia kilele ni sawa na kunywa 2-3mg za dawa ya diazepam (kumbuka diazepam hufanya mwili kupumzika, muscle relaxant), na hii ndiyo sababu kuu ya kwa nini watu hupata usingizi mzito baada ya kujamiana. Watu wanaojamiana huweza kuhimili vizuri msongo wa mawazo tofauti na wale ambao hawafanyi hivyo. Aidha watu wanaojamiana huwa na kiwango cha kawaida cha shinikizo la damu kuliko wale wasiojamiana. Pia kuwepo kwa viasili vyaprostaglandins katika shahawa husaidia kupunguza msongo wa mawazo. Viasili hivi hunyonywa na sehemu za siri za mwanamke. Shahawa pia zina madini ya zinc, calcium, potassium, fructose na protini ambavyo vyote ni muhimu kwa afya njema.

4. Hupunguza maumivu: Kufikia kilele (orgasm) wakati wa kujamiana ni tiba ya maumivu. Homoni ya Oxytocin inayotolewa kwa wingi kabla na wakati wa kujamiana pamoja na viasili vya endorphins hupunguza maumivu ya kichwa, mgongo, kipandauso, baridi yabisi pamoja na dalili zinazotokea baada ya kukoma hedhi (post menopausal syndrome symptom).

5. H

upunguza uwezekano wa kupata saratani ya tezi dume kwa wanaume: 

Wanaume walio na umri wa miaka 50 na zaidi na ambao hujamiana mara kwa mara wana uwezekano mdogo wa kupata saratani ya tezi dume (prostate cancer) hali inayotokana na kusafisha tezi dume mara kwa mara wakati wa kujamiana. Aidha kutoa shahawa wakati wa kujamiana mara 21 au zaidi kwa mwezi kunahusishwa na uwezekano mdogo wa kupata saratani ya tezi dume kwa wanaume wenye umri mkubwa ikilinganishwa na kutoa shahawa mara 4 mpaka 7 kwa mwezi.

6. H

uongeza uwezo wa kunusa: 

Baada ya kujamiana, kiwango cha homoni ya prolactin huongezeka, ambayo hufanya seli za ubongo (brain stem cells) kutengeneza seli mpya katika sehemu inayohusika kunusa  na kutambua harufu (brain olfactory bulb).

7. H

upunguza uzito na kumfanya mtu kuwa na afya njema: 

Kujamiana ni mazoezi mazuri. Wakati wa kujamiana, mapigo ya moyo huongezeka kutoka wastani 70/dakika mpaka 150/dakika ambayo ni sawa na mtu anayefanya mazoezi kwa kiwango cha juu. Kujamiana huchoma karibu 200 calories sawa na kukimbia dakika 15 katika mashine ya tredmill. Mwanamke anayefika kilele huchoma calories 47 zaidi.

8. H

uongeza kinga ya mwili: 

Kufanya mapenzi mara moja au mara mbili kwa wiki huongeza kiwango cha seli za kinga aina ya immunoglobulin A kwa robo tatu, na hivyo kumkinga mtu dhidi ya mafua na magonjwa mbalimbali.

9. Kufanya mapenzi huongeza urembo wa mwanamke: 

Wanawake wanaojamiana angalau mara nne kwa wiki huonekana kuwa na umri mdogo ikilinganishwa na umri wao kwa miaka 7 mpaka 12, hii inatokana na ukweli kuwa kujamiana huongeza homoni ya oestrogen ambayo hufanya nywele za wanawake kuwa na afya nzuri na ngozi zao kung’aa. 

10. Hudhibiti mzunguko wa hedhi kuwa wa kawaida:  Wanawake ambao hujamiana angalau mara moja kwa wiki (isipokuwa siku ambazo wako kwenye hedhi) huwa na mzunguko wa hedhi wa kawaida ikilinganishwa na wale ambao hufanya mapenzi kwa nadra au wale ambao hawafanyi kabisa.

11. Tendo la ndoa huongeza hali ya kujiamini:  Ikiwa litafanyika baina ya wapendao, na tendo lenyewe likawa la furaha na upendo, kujamiana huongeza kujiamini.

12. Huongeza ukakamavu katika misuli ya nyonga (pelvic floor muscles):  Na hivyo kuzuia mwanamke kupata matatizo ya mkojo au ugonjwa wa kibofu cha mkojo. Wanawake ambao wamekoma kupata hedhi, kufanya mapenzi mara kwa mara huondoa tatizo la kusinyaa kwa sehemu za siri za mwanamke (vagina atrophy) na hivyo kumwepusha na  maambukizi katika njia cha mkojo (Urinary Tract Infection ).

13. Kufanya mapenzi huongeza kasi ya mzunguko wa

damu mwilini: 

 Unapojamiana na kufikia kilele, mzunguko wa damu huongezeka maradufu, hivyo kuongeza mzunguko wa hewa aina ya oksijeni kwenda kwenye viungo muhimu kama moyo, ubongo na figo hivyo kusaidia kuondoa uchafu na sumu mbalimbali mwilini.

14. H

uongeza hali ya kujithamini au kuthamini mwili wako: 

Hakuna kitu kizuri kama mtu kutambua ana maumbile mazuri na ya kuvutia, haya yote hupatikana wakati mtu yupo uchi wakati wa kujamiana na mwenza wake kumwambia kwamba ana maumbile mazuri na ya kuvutia, hii huongeza hali ya kujithamini na kujipenda kwa binadamu yoyote.

15. H

usaidia kuishi kwa muda mrefu: 

Kufanya mapenzi angalau mara mbili kwa wiki hurefusha maisha yako. Kila unapofikia kilele, homoni aina ya DHEA (Dihydroepiandrosterone) hutolewa kwa wingi kutokana na raha ya tendo na kufikia kilele.  DHEA huongeza kinga ya mwili, hurekebisha tishu zilizoharibika (hutibu vidonda), huongeza kiwango cha ufanyaji kazi cha ubongo, huiweka ngozi kuwa na afya bora na hupunguza msongo wa mawazo. Kwa hiyo, kuongeza kufikia kilele kuna uwezekano wa kurefusha maisha yako.

16. Kujamiana huongeza upendo na msisimko katika mapenzi, kutokana na kuongezeka kwa homoni ya oxytocin (love hormone), ambayo huleta mshikamano, uaminifu, na unyenyekevu katika uhusiano au kwenye ndoa.

17. Huongeza uwezo wa kuzaa au kutunga mimba:  Mara nyingi watu huuliza kama urefu wa uume una uhusiano wowote na uwezo wa kutunga mimba. Jibu zuri ni hapana! Kufanya mapenzi mara kwa mara huboresha shahawa za mwanamume, huzifanya kuwa katika kiwango kizuri, na kama unataka kupata mtoto, ni bora kufanya mapenzi mara kwa mara sio kutumia shahawa zilizokaa kwa muda wa siku nne.